W piątek 17 marca 2023 roku II Izba Przygotowawcza Trybunału Karnego w Hadze wydała nakazy aresztowania dla prezydenta Rosji Władimira Putina i rosyjskiej Komisarz ds. Praw Dziecka Marii Aleksiejewnej Lwowa-Bełowa. Treść postanowienia wskazuje na to, że Putin i komisarz Lwowa-Bełowa mają ponosić odpowiedzialność za “zbrodnię wojenną polegającą na bezprawnej deportacji ludności (dzieci) oraz bezprawnym przesiedleniu ludności (dzieci) z okupowanych obszarów Ukrainy do Rosji”. W ocenie MTK do zbrodni wojennej w tym zakresie dochodziło, co najmniej od 24 lutego 2022 roku.
MTK prowadził w tej sprawie śledztwo od ponad roku, a decyzję o wszczęciu postępowania samodzielnie podjął prokurator Karim A.A. Khan , w dniu 28 lutego 2022 roku. Postanowienie Trybunału formalnie poparło 38 ze 128 krajów członkowskich, a do sprawy odnieśli się oczywiście przedstawiciele Kremla i jak łatwo się domyślić, nie było to stanowisko pełne entuzjazmu:
Decyzje Międzynarodowego Trybunału Karnego nie mają żadnego znaczenia dla naszego kraju, także z prawnego punktu widzenia. Rosja nie jest stroną Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego i nie ponosi żadnych zobowiązań wynikających z niego – powiedziała Rzeczniczka rosyjskiego MSZ Maria Zacharowa.
Wszelkie decyzje tego rodzaju są nieważne dla Federacji Rosyjskiej z punktu widzenia prawa – oświadczył Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow.
Rytualne oburzenie po stronie rosyjskiej nie jest niczym nowym, ale wskazywana przez Kreml podstawa prawna oburzenia o dziwo jest w pełni prawdziwa. Rosji nie ma wśród krajów członkowskich MTK i nie jest to wyjątek na skalę światową, dość powiedzieć, że do MTK nie należą też: USA, Chiny, Indie, czy Turcja. Z formalnoprawnego punktu widzenia rzeczywiście nakaz aresztowania, nie wspominając o samym procesie, nie ma żadnych podstaw prawnych. Odrębną kwestią, ale dość znaną w polskich realiach jest skuteczność Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze i tutaj wypada zacząć od początku.
MTK powstał w 2002 roku, a wydanie pierwszego wyroku zajęło mu aż 10 lat. W tym miejscu podkreślić trzeba, że MTK to nie to samo, co Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, działający od 1993 roku. Najgłośniejsze procesy polityków z byłej Jugosławii: Kardzicia i Miloszevicia prowadził właśnie Trybunał Karny dla byłej Jugosławii i to on wydał wyroki skazujące. Natomiast w historii MTK Putin jest trzecim prezydentem objętym nakazem aresztowania, dwaj inni to: Omar al-Baszir z Sudanu i Muammar Kaddafi z Libii. Początkowo Sudan odmówił wydania Omara al-Baszira, ale później zmienił zdanie i proces byłego prezydenta Sudanu toczy się przed MTK od 21 lipca 2020 roku. Muammar Kaddafi nigdy przed MTK nie stanął.
Szanse na postawienie Władimira Putina przed Trybunałem w Hadze są praktycznie zerowe, ponieważ sprawa nie dotyczy wyłącznie samego prezydenta Rosji, ale całej Rosji. Procedura musiałaby wyglądać w ten sposób, że władze rosyjskie najpierw aresztują Putina, czym przyznają, że Rosja dopuściła się zbrodni wojennych, potem uznają jurysdykcję MTK, do którego nie należą, no i jeszcze na końcu dostarczają dowodów na rosyjskie zbrodnie wojenne. Jednym zdaniem, jest to jeden wielki tragikomiczny teatr ma politycznej scenie, nie mający nic wspólnego z realnym procesem karnym.
Nie wierzymy nikomu, nie wierzymy w nic! Patrzymy na fakty i wyciągamy wnioski!
